Een merk is een teken waarmee u uw producten of diensten onderscheidt van die van uw concurrenten. Inschrijving van uw merk in het CaribIE-register bij BOIP geeft u het exclusief recht op het gebruik van het merk voor bepaalde waren (producten) en diensten in Caribisch Nederland, voor een (verlengbare) periode van 10 jaar.
Wat kan een merk zijn?
De wettelijke definitie van een merk is heel ruim: merken zijn alle tekens die dienen om de waren (producten) of diensten van een onderneming te onderscheiden. Door deze ruime definitie, alle tekens, kunnen meer herkenningstekens dan u misschien op het eerste gezicht zou denken als merk beschermd worden. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan:
1. Woordmerken: De naam waaronder een product of dienst op de markt is.
2. Beeldmerken: Logo's en etiketten, maar ook bijvoorbeeld woorden in een speciaal lettertype of in een speciale opmaak (een logo waarin een naam voorkomt).
3. Vormmerken: In bepaalde gevallen kan de vorm van een product of een verpakking (denk bijvoorbeeld aan een bijzonder parfumflesje) een merk zijn.
4. Kleurmerken: In uitzonderlijke gevallen kan zelfs een enkele kleur of een combinatie van kleuren een merk zijn. Dat is het geval als het publiek een bepaald product of een bepaalde dienst herkent aan de kleur. Een bekend voorbeeld zijn blauwe gastankjes voor op de camping.
5. Klankmerken: Een reclamejingle is soms zo bekend dat het publiek bij het horen ervan meteen weet waarom het gaat. In zo'n geval kan dit een merk zijn en ook (in de vorm van een notenbalk) worden geregistreerd.
In de praktijk vallen 99% van de geregistreerde merken in de categorieën 1 (woordmerken) of 2 (beeldmerken). Het is echter ook weer niet zo dat alle tekens merken kunnen zijn.
Wat kan géén merk zijn?
Niet alle tekens kunnen een merk zijn. Er zijn een aantal wettelijke redenen waarom een teken geen merk kan zijn. De rechter kan om deze redenen oordelen dat een merk niet geldig is. Hij verklaart de inschrijving in dat geval alsnog nietig. De voornaamste redenen voor nietigverklaring, de zgn. uitsluitingsgronden, zijn:
1. Het teken mist onderscheidend vermogen. Deze veruit meest voorkomende uitsluitingsgrond vloeit eigenlijk al voort uit de definitie van een merk: een merk is een teken ter onderscheiding van de waren of diensten van een onderneming. Een teken dat dit niet kan is dus geen merk. Hieronder enkele voorbeelden van tekens met gebrek aan onderscheidend vermogen:
- BIOMILD: voor milde en op biologische wijze geproduceerde yoghurt;
- HAPPY VAKANTIES: voor het organiseren van reizen;
- NEW ENERGY: voor de levering en distributie van energie, zoals elektriciteit, gas en water.
2. Het teken is misleidend: Een logo waarop bijvoorbeeld duidelijk koffie is afgebeeld kan niet voor iets anders (zoals thee of slaapmiddelen) worden geregistreerd en gebruikt, omdat het publiek daardoor misleid kan worden.
3. Voor vormmerken bestaan er enkele specifieke uitsluitingsgronden, die bedoeld zijn om overlapping met andere intellectuele eigendomsrechten (zoals het modellenrecht en het octrooirecht) te vermijden. Zo zal de vorm van bijvoorbeeld een stoel of een lamp eerder als model worden gezien dan als een vormmerk. Een vorm kan geen merk zijn als deze (1) door de aard van de waar is bepaald, (2) een wezenlijke waarde aan de waar geeft of (3) noodzakelijk is om een technische uitkomst te verkrijgen.
4. Het gedeponeerde teken bestaat uit vlaggen, wapens en andere officiële emblemen van staten of internationale organisaties die geregistreerd staan volgens artikel 6ter van het Verdrag van Parijs. Dit soort merken kunnen alleen worden ingeschreven met toestemming van de betreffende staat of organisatie.
5. Het merk is strijdig met openbare orde en goede zeden. Dit komt in de praktijk zeer weinig voor.
Volgens de merkenwet voor Caribisch Nederland worden deze tekens niet geweigerd tijdens de inschrijvingsprocedure. Wel moet u zich ervan bewust zijn dat de inschrijving van een dergelijk merk later kan aangevochten worden voor een rechter.
Individueel of collectief merk
Een individueel merk is een merk dat producten of diensten van de ene onderneming onderscheidt van die van andere ondernemingen. 99% van de merken zijn individuele merken.
Een collectief merk is een merk dat één of meer gemeenschappelijke kenmerken van producten of diensten onderscheidt. De houder van een collectief merk gebruikt het merk zelf niet maar houdt toezicht op het gebruik van het merk door anderen die aan bepaalde criteria moeten voldoen om het te mogen voeren. Deze criteria moeten zijn vastgelegd in een 'reglement op het gebruik en het toezicht van het merk' dat bij het depot moet worden ingediend. Een bekend voorbeeld van een collectief merk is het Woolmark-symbool.